Bank wint geschil over risico-opslag bij hypotheek

Wat speelde er?
De consumenten sloten in 2000 bij Florius een hypotheek af voor de koop van hun woning. Daarbij was een risico-opslag van 0,2% afgesproken. Deze opslag kun je zien als een vergoeding voor het risico dat de bank loopt bij een lening. Hoe hoog de risico-opslag is, hangt onder andere af van de verhouding tussen de waarde van de woning en het geleende bedrag (Loan-to-Value). Lees daar in dit eerdere artikel meer over.

In 2010 lieten de klanten hun woning opnieuw taxeren. De waarde van de woning bleek flink gestegen, waardoor ze van mening waren dat de risico-opslag niet meer nodig was. Ze vroegen Kifid om de opslag met terugwerkende kracht vanaf 2010 te laten vervallen. Daarnaast wilden zij de teveel betaalde rente terug.

De klacht van de consumenten
De klanten van de bank vonden dat de geldverstrekker hen jarenlang niet goed had geïnformeerd over de risico-opslag. Ze wisten bijvoorbeeld niet dat deze opslag op basis van de woningwaarde aangepast kon worden. Pas in 2019 werd deze optie er expliciet in de jaaroverzichten vermeld. Daarnaast stelden ze dat de bank in 2010 al actie had moeten ondernemen op basis van het taxatierapport, waarin de nieuwe hogere woningwaarde stond vermeld. Volgens hen had de bank hiermee de risico-opslag eerder moeten verwijderen.

Ook waren ze van mening dat de bank zijn wettelijke verplichtingen niet was nagekomen. Deze had hen regelmatig moeten informeren over hoe de rente op hun hypotheek was opgebouwd, inclusief de risico-opslag en de WOZ-waarde die werd aangehouden. Door dit niet voldoende te doen, betaalden zij volgens eigen zeggen jarenlang onterecht teveel rente.

Het verweer van de bank
De bank verweerde zich door te stellen dat de risico-opslag duidelijk in de hypotheekofferte en de voorwaarden was vastgelegd. De bank wees er bovendien op dat vanaf 2019 in jaaroverzichten werd uitgelegd dat consumenten de opslag konden verlagen als de verhouding tussen de lening en de woningwaarde verbeterde. Wat betreft het taxatierapport uit 2010 stelde de bank onder andere dat het rapport niet voldeed aan de eisen om de risico-opslag te laten vervallen, omdat het was opgesteld met een ander doel. Namelijk voor het oversluiten van de lening.

Verder benadrukte de bank dat zij niet wettelijk verplicht waren om uitgebreide details over de renteopbouw en aangehouden WOZ-waarde te verstrekken. Zulke verplichtingen gelden in principe alleen bij hypotheken met een variabele rente, terwijl de klanten voor een vaste rente hadden gekozen.

Geschillencommissie stelt bank in het gelijk
De Geschillencommissie kwam tot de conclusie dat de klacht van de consumenten ongegrond was. Volgens de commissie had de bank voldoende informatie verstrekt over de risico-opslag. De opslag was vanaf het begin opgenomen in de offerte en voorwaarden, en vanaf 2019 werden de klanten via de jaaroverzichten gewezen op de mogelijkheid om de opslag te verlagen. De commissie vond ook dat het aan de consumenten zelf was om actie te ondernemen als zij vragen hadden over de opslag of hun hypotheek.

Daarnaast stelde de commissie vast dat er geen bewijs was dat de bank op de hoogte was van het taxatierapport uit 2010, of dat op basis hiervan automatisch aanpassingen vereist waren. Het rapport was niet opgesteld om de risico-opslag te herzien, en de consumenten konden niet aantonen dat de bank hiervan destijds op de hoogte was. Ook was er geen wettelijke verplichting om meer informatie te geven dan al was gedaan. De klanten hadden zelf meer initiatief moeten tonen om de risico-opslag te laten aanpassen.

Wat betekent dit voor jou?
De uitspraak van de commissie maakt duidelijk dat het deels je eigen verantwoordelijk is om de hypotheekvoorwaarden goed in de gaten te houden. Banken hoeven bij stijgende woningwaarden niet automatisch risico-opslagen aan te passen, zelfs niet wanneer ze in principe zouden kunnen weten dat je woning in waarde is gestegen. De zaak toont nogmaals het belang aan om dit in de gaten te houden. Meer dan nodig aan betaalde rente krijg je doorgaans niet meer terug.

De uitspraak van het Kifid is niet-bindend, wat betekent dat de klanten van de bank nog naar de rechter kunnen stappen als zij vinden dat hun zaak opnieuw moet worden beoordeeld. Laat het zelf niet zo ver komen. Is jouw woning ook meer waard geworden sinds de tijd dat je het kocht? Neem contact met ons op. We zoeken graag voor je uit in hoeverre je recht hebt op een lagere risico-opslag.